بررسی سطح توسعه اجتماعی در شهر تهران

در اوایل دهه­ی 1990 سازمان ملل، گزارش توسعه­ای را با رویکرد به توسعه­ انسانی منتشر کرد و از اواسط این دهه، به ویژه در پی صدور بیانیه­ی آمستردام، مولفه­های مربوط به توسعه­ اجتماعی نظیر سرمایه­ اجتماعی و کیفیت زندگی به ادبیات توسعه راه یافت. این پژوهش با هدف بررسی توسعه اجتماعی در شهر تهران و با سنجش دو متغیر اصلی توسعه اجتماعی(سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی) در این شهر انجام شده است. نوع مطالعه از نظر مسیر توصیفی ـ تبیینی، از نظر هدف کاربردی، از نظر میزان ژرفایی پهنانگر و از نظر زمانی مقطعی بوده که با استفاده از روش پیمایش به گردآوری داده­ها اقدام شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه ساکنان شهر تهران و حجم نمونه را 400 نفر از ساکنان این شهر تشکیل داده­اند که نمونه­ها با روش نمونه­گیری طبقه­ای متناسب با حجم، انتخاب و با استفاده از ابزار پرسشنامه­ پژوهشگر ساخته، که اعتبار آن با استفاده از اعتبار صوری و ارزیاب­ها و پایایی آن با استفاده از پایایی همسانی درونی سنجیده شده است، گردآوری شده­اند. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که متغیر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی هر یک در سطح معناداری0.01 رابطه مستقیم و مثبت با توسعه اجتماعی داشته و افزایش هر یک از این دو متغیر باعث افزایش سطح توسعه اجتماعی شهر تهران و کاهش هر یک موجب کاهش آن خواهد شد. هرچند که نتایج این پژوهش از تاثیر بیشتر کیفیت زندگی نسبت بر سرمایه اجتماعی در افزایش یا کاهش میزان توسعه اجتماعی این شهر تاکید دارد (با توجه به نتایج رگرسیون چند متغیره)، اما توامان بودن تاثیر این دو متغیر بر توسعه اجتماعی شهر تهران را نمی­توان نادیده گرفت و افزایش سطح توسعه اجتماعی شهر تهران نیازمند ارتقاء همزمان سطح این دو متغیر است.